De bijzondere strijd van Charisma en haar Eerste Generatie Fonds!

Charisma Hehakaya Eerste-Generatiefonds

De eerste dag op de universiteit. Weet je het nog? Zoeken naar lokalen. Geen idee hoe Blackboard of Brightspace werkt. En wat als je familie je niet op weg kan helpen en ook nog geen vrienden hebt om op terug te vallen? En als ook nog de Nederlandse of Engelse taal thuis niet gesproken wordt en je uit een gezin komt met weinig financiële middelen? Dit alles gold voor Charisma Hehakaya toen zij ging studeren. Als eerste generatie student voelde zij zich een totale vreemdeling in de collegebanken en waren veel aspecten van het studentenleven zowel financieel als sociaal onbereikbaar. Fast forward een paar jaar verder is zij trots promovenda aan het Universitair Medisch Centrum Utrecht en oprichtster van het Eerste Generatie Fonds. Applaus en veel vragen voor de doctor in spe! Daar gaan we!

Het is Charisma! Welkom! Wie ben jij?
Ha, dank voor de uitnodiging. Mijn naam is Charisma en ik ben 30 jaar. Ik ben net klaar met mijn promotieonderzoek op het UMC Utrecht. Nou ja, niet helemaal, in juni heb ik nog mijn verdediging. Mijn PhD richt zich op de implementatie van de MR-Linac technologie. Ik ben afgestudeerd in innovatiewetenschappen, business administration en klinische epidemiologie. In 2021 heb ik het Eerste Generatie Fonds opgericht om eerste-generatie studenten financieel te steunen. En onlangs is University Pioneers van start gegaan om deze studenten beter wegwijs te maken in hun studieloopbaan en te stimuleren het beste uit hun talenten te halen. Ik zet me graag in voor kansengelijkheid in onderwijs, zorg en wetenschap.

Van gezakt op de middelbare school, naar meerdere masters en nu een phd! Had je, terugkijkend, nog steeds voor hetzelfde studiepad gekozen?
Zeker, ik heb het heel leuk gehad, ook al kwam het niet aanwaaien en het was hard werken. Ik heb genoten van de tijd in Amsterdam, hele leuke dingen gedaan, veel mooie ontmoetingen gehad en vriendschappen opgebouwd. Ik heb verschillende dingen gedaan om te ontdekken wat ik nou echt leuk vind. Daarom heb ik denk ik ook zelden spijt van iets wat ik heb gedaan, omdat ik er op dat moment altijd wel energie uithaalde. En het harde werken was ook niet voor niets. Daar heb ik juist veel van geleerd. Ik houd eigenlijk ook wel van hard werken.

Charisme Eerste-Generatiefonds

Hoe ben je op het Eerste Generatie Fonds gekomen?
Toen ik twee jaar geleden klaar was met de master in epidemiologie, besefte ik dat ik zo veel meer heb geleerd dan alleen de inhoud van de opleidingen die ik heb gevolgd. Voor mij was het helemaal niet vanzelfsprekend om te gaan studeren vergeleken met heel veel studiegenoten om me heen destijds, en al helemaal niet om een promotieonderzoek te doen op een academisch ziekenhuis. Ik heb zelf als schoonmaker in het Jeroen Bosch Ziekenhuis gewerkt vroeger. Als eerste-generatie student had ik verschillende uitdagingen, vooral financieel. Ik moest naast studeren altijd veel werken om bijvoorbeeld collegegeld te betalen en wist ook niet dat bijvoorbeeld studieboeken en een laptop niet waren inbegrepen. De basis- en aanvullende beurs die ik kreeg was echt onvoldoende voor alle kosten. Daarnaast besteedde ik veel tijd aan mijn bijbaantjes, onder andere in een kledingzaak, in de horeca, bij een vastgoedkantoor en als eindexamentrainer. Ik haalde mijn bindend studieadvies maar met de hakken over de sloot.

Ik vond het lezen van teksten moeilijk. Ik was dit ook niet gewend omdat wij thuis geen boeken of kranten lazen. Ook lukte het twee keer niet om een verplichte Nederlandse taaltoets te halen. Ik vond het moeilijk om te begrijpen hoe de universiteit werkt en wat de ‘ongeschreven regels’ zijn, zoals de manier van deelnemen in colleges, de manier van spreken of vragen stellen. Het is meer een kwestie van know-how dan van know-what. Dit gaf vaak onnodige stress en ik wil dit andere studenten voor wie het ook niet vanzelfsprekend is om te gaan studeren, besparen. Ik wil graag mijn ervaringen en lessen delen. Eerste-generatie studenten kunnen tegen meer onnodige uitdagingen lopen dan studenten wiens ouders wel universitair geschoold zijn. Ik wil ze meer ruimte en rust geven om te focussen op studie. Hierom heb ik het Eerste Generatie Fonds opgericht om financiële steun te bieden aan deze studenten. Die vorm van steun bestond nu nog niet in Utrecht.

Charisme Eerste-Generatiefonds

Van idee naar een echt fonds, wat waren de uitdagingen tot realisatie?
Uitdagingen kunnen heel erg verschillen per fase. In het begin was het heel belangrijk om het belang van dit fonds scherp voor ogen te hebben ten opzichte van andere steunprogramma’s. Er was veel verbazing over het belang van dit fonds, maar dat kwam ook omdat men bijvoorbeeld niet wist dat eerste-generatie studenten meer drempels kunnen ervaren tijdens hun studie en meer uit kunnen vallen dan andere studenten omdat ze zich bijvoorbeeld minder thuis voelen. Maar er kwam ook heel veel bevestiging vanuit studenten en wetenschappers dat men zich herkende in mijn verhaal en dat men het belang van het fonds benadrukte.

Achteraf gezien liep het vrij soepel allemaal, maar kwam ik mezelf daarin wel erg tegen, omdat ik nooit open was over mijn eigen uitdagingen en ervaringen. Zeker publiekelijk niet. En men was daar natuurlijk wel benieuwd naar. Ja, een beetje naïef van me om dit niet te verwachten. Gelukkig werk ik wel met een heel goed team die me helpt met de uitvoering van het fonds. Goede mensen om je heen die je helpen, aanvullen, stimuleren, kritische vragen stellen, scherp houden en soms ook op de rem trappen zijn heel belangrijk. Ook is het belangrijk om je idee te toetsen bij andersdenkenden en om echt met feiten te komen. En schrijf dat ook op, dan denk je er beter over na. Stel vooral heel veel vragen aan het begin, aan jezelf, aan je team, en schrijf die vragen en antwoorden ook op. Ga niet alles doen wat er enthousiast in je opkomt. En als er iets heel anders loopt dan verwacht of misgaat, dan is het vaak goed om even afstand te nemen en bedenk dat dit ook niet erg is en vooral goede leerpunten zijn.

Charisme Eerste-Generatiefonds

Eerste-generatiestudenten kunnen dan een beroep doen op het fonds voor materiële zaken. Waar en hoe kunnen zij zich aanmelden?
Eerste-generatie studenten kunnen heel makkelijk een aanvraag indienen via de website. Ze kunnen beroep doen op het fonds voor dingen die hun studieloopbaan ondersteunen, materiële zaken, zoals geld voor een cursus, de aankoop van een laptop, ondersteuning bij een excursie of een studie in het buitenland. Studenten dienen een aantal vragen te beantwoorden. Ook vraag ik ze of ze hun ervaring als eerste-generatie student kunnen delen zodat de universiteit hiervan kan leren. Ambassadeurs van het fonds hebben trouwens een instagram gemaakt om tips en tricks te delen voor eerste-generatie studenten, ook om deze studenten beter te bereiken.”

Netflix, Swapfiets, Spotify. Studenten hebben veel meer vaste lasten tegenwoordig. Wat zouden overheid en universiteit meer kunnen doen om studenten financieel weerbaarder te maken?
Ik zou sowieso niet aan Swapfiets beginnen. Verdiep je je wel hoe duur een swapfiets is ten opzichte van hoe duur, of goedkoop, een tweedehandse fiets kan zijn? Daar begint weerbaarheid ook hè, dan is bewustzijn en kennis ook belangrijk. En dat geldt ook voor de overheid – ik snap niet hoe de overheid studenten, jonge mensen die vaak nog niet eens financiële kennis hebben en/of volwassen zijn, kunnen toestaan om een grote schuld te maken terwijl ze nog niet eens gestart zijn op de arbeidsmarkt. Zelfs studenten die zijn opgegroeid in een omgeving met schulden en waarvan bekend is dat zij later vaker schulden hebben, dat is toch niet verstandig? Er mag van mij wel meer ervaringskennis worden gebruikt in de ontwikkeling van beleid en hulpprogramma’s in plaats van alleen wetenschappelijke kennis. Ik vind ook dat scholen en universiteiten een cursus kunnen aanbieden over weerbaarheid. Sowieso meer aandacht in onderwijs voor hoe mensen hun leven deugdzaam en gezond in kunnen richten, sociale rechtvaardigheid en hun maatschappelijk bewustzijn kunnen ontwikkelen, zou nuttig zijn.

Charisme Eerste-Generatiefonds

📷 Alizé Barthélemy

De vraag die we altijd stellen: zou je het studenten aanraden om te gaan ondernemen of om eerst werkervaring op te doen?
Allebei kan toch ook? Sowieso is het aan te raden om verschillende type werk, bij verschillende type organisaties, te doen. Daardoor doe je ervaring op en leer je wat leuk en minder leuk vindt, wat je ligt en wat niet.

Onlangs was je te gast in de voorstelling van Sander Schimmelpenninck over kansenongelijkheid. Een veels te gave ervaring?
Het was echt een eer om uitgenodigd te zijn. Voor mij zijn dit soort events ook echt leerzaam. Ik vond het leuk om Sander te ontmoeten en de rest die toen aanwezig was. Sander doet prachtig werk. Dat is niet alleen vanwege zijn voorstellen, die zijn niet allemaal even haalbaar in Nederland, maar juist omdat Sanders ideeën het gesprek verder brengen en daar van start waar men nog niet over kansenongelijkheid sprak. Hij houdt ook anderen uit een bevoorrechte positie heel knap de spiegel voor. Het hebben van privileges is niet erg, zolang anderen maar niet achtergesteld worden.

Charisme Eerste-Generatiefonds

Zijn er toekomstplannen om met het fonds de gezinnen van de studenten ook te gaan helpen?
Nee, maar ik wil wel graag dat de universiteit ouders beter gaan betrekken en informeren over de praktische zaken van studeren op de universiteit, welke hulpdiensten er al bestaan en beter vindbaar maken.

Tot slot, dit weet (stiekem) nog niemand over Charisma?
Ik ben gek op Scheepskameel.

Charisme Eerste-Generatiefonds

Charisme Eerste-Generatiefonds

×
Browser update aanbevolen.
Beste gebruiker, u maakt gebruik van een verouderde browser. Voor een optimale ervaring bij ons en bij andere websites adviseren we u om een nieuwere browser te gebruiken. Bijvoorbeeld Microsoft Edge, of Google Chrome.