Hoe Ali naar een nieuw leven in Nederland zocht en vond

In deze blog hebben wij, Dominik Geerlings en Vincent Nan, de eer om Ali Housseini te mogen interviewen. Ali is geboren in Afghanistan en later door de Taliban naar Nederland gevlucht. Wij zijn erg benieuwd naar verschillen tussen zijn leven daar en hier. En hoe het voor hem was om hier een nieuw leven op te bouwen, ondanks dat hij daar nooit naar school is geweest.

Allereerst welkom, laten we beginnen met uw naam?
Mijn naam is Ali Housseini. Ik kom uit Afghanistan en ben sinds 2001 in Nederland.

Heeft u familie en kinderen?
Ik heb drie broers en zussen en drie kinderen. Twee jongens en een meisje. De oudste is 10, de middelste 9 en mijn jongste kindje is bijna 8. En we wonen allemaal in Haarlem.

En wonen jullie allemaal in Nederland?
Ja, mijn kinderen en ik al langere tijd. Mijn familie is sinds kort naar Nederland gekomen vanwege de overname van de Taliban in Afghanistan. Die zijn sinds 3 maanden veilig in Nederland.

Dan iets over uw leven in Afghanistan. Waarom bent u daar vertrokken?
Omdat de Taliban destijds de macht had. Ik werkte in een kledingzaak en maakte kleding voor vrouwen en ik werkte samen met vrouwen. Dit mocht niet meer volgens de nieuwe regels en er stond een straf van 6 maanden in de gevangenis op. Nadat dit allemaal veranderde in Afghanistan heb ik iemand opgezocht die mij voor een bedrag weg van daar kon brengen.

Heeft die reis erg lang geduurd?
Ja kijk die reis duurt enorm lang. In Afghanistan zelf duurt het al heel lang. Je gaat van Afghanistan naar Moskou. Van Moskou naar Oekraïne en vanuit Oekraïne ga je Europa in. Het duurt heel erg lang en je mag niet naar buiten om te eten of te drinken. Maar ik ben nu echt heel blij dus het was een goede keuze voor mij.

Kijk ik ben een man die heel graag wil werken, ik hou van werken. Ik heb anderhalf jaar niet gewerkt en vond het verschrikkelijk. Ik ben bijna gek geworden.

Waarom bent u dan naar Nederland gekomen? Was dat een keuze?
Ik had geen idee. Ik betaal die mensen en zij zeggen naar Europa. Ik kon niks kiezen. Zij zeiden je gaat naar Nederland en ik was alleen maar blij dat ik weg kon en een nieuwe kans kon krijgen. Ik betaal hun gewoon en zij brengen mij ergens naartoe. Je weet ook niet precies wanneer je gaat.

Waren uw ouders ook kleermakers of leerde u dit van anderen?
Nee mijn vader had twee hotels in Afghanistan, bij de een is de keuken gespecialiseerd in vis-gerechten en bij de ander staat de Afghaanse keuken centraal. Maar mijn broer, die was kleermaker en ik leefde bij hem dus daar heb ik het vak geleerd. Wij woonden in de plaats Kunduz, vlak bij de grens met Tadzjikistan.

Heeft u zelf veel gemerkt van de Taliban? Hoe maakte de machtswisseling een groot verschil?
Nou wat er gebeurt is dat in loop van tijd de Taliban steeds meer gaat onderdrukken. Eerst is alles goed maar na een tijdje mogen vrouwen niet meer naar school en even later mogen ze niet meer naar buiten. Langzaamaan wordt het leven steeds slechter en slechter.

Bent u naar school gegaan in Afghanistan?
Nee, ik ben daar niet naar school geweest, ik heb mijn hele leven gewerkt. Ik kan niet schrijven, tenminste niet zo goed. Toen ik 7 was, werd ik in praktijk opgeleid tot kleermaker en dat is wat ik vandaag de dag nog steeds doe.

Heeft u lang uw vak kunnen uitoefenen?
Vrij snel nadat ik het kleermaker vak goed beheerste ben ik naar Nederland gevlucht. Toen ik in 2001 in Nederland was aangekomen heb ik tot aan 2003 in verschillende winkels in Haarlem gewerkt. In 2005 heb ik mijn eigen internet café geopend, met computers en belhokjes. Dit liep in eerste instantie goed maar doordat de internet veel toegankelijker is geworden en omdat in 2012 de straat voor mijn winkel open gebroken werd waardoor ik niet meer bereikbaar was, was ik genoodzaakt in 2015 de deuren te sluiten. Ik wilde een eigen winkel beginnen maar dat was te duur.

Toen ik weer een eigen bedrijf wilde starten ben ik drie keer naar de gemeente gegaan om mijn plannen te laten zien maar zij geloofden niet in mij dus dat was lastig. Daardoor ben ik weer in dienst gegaan voor 3 maanden. Uiteindelijk mocht ik zelfstandig een bedrijf starten wat wel nog nauw samenwerkt met mijn oude werkgever. Dit liep heel goed en had ik de eerste maand 6000 euro omzet. Ik maak namelijk alles, niet alleen kleren. Ook gordijnen, doeken etc. Ik werkte full time dus 6 dagen in de week. Van maandag tot zaterdag.

Dus u heeft een bedrijf mogen starten in een pand van een bestaande winkel die duurzame kleding maakt ?
Ja ik ben begonnen als kledingmaker bij het bedrijf Sur Atelier wat in Haarlem ligt. Het is een sociaal en duurzaam kledingmerk. Er werken hier voornamelijk vluchtelingen en binnen de winkel kun je in principe het hele proces van lap stof tot volmaakt kledingstuk volgen. Zij hebben mij enorm geholpen en daar ben ik zo erg blij mee. Het is moeilijk om een bedrijf te beginnen zonder dat je de taal goed spreekt en mensen kennen mij niet. Maar het is mij met hun hulp toch gelukt. Zij helpen mij met de administratie en marketing.

Heeft uw bedrijf een naam?
Nee niet echt, Ali X Sur Atelier zou je het kunnen noemen.

U spreekt goed Nederlands. Was het makkelijk om te leren en hoe heeft u de taal geleerd wetende dat u nooit heeft leren lezen en schrijven?
Ik ging in het begin gewoon naar een café en probeerde gesprekken te voeren. Ook ging ik veel bellen met mensen en dan vertellen wat ik had gedaan. En zo ging het steeds beter. Eigenlijk gewoon door heel veel te praten met andere buitenlanders, zo help je elkaar. Telkens vraag je aan elkaar begrijp je dat? En dan praat je over de verschillen binnen Nederlandse taal.

Dat valt zeker te begrijpen als ik hoor hoe veel u werkt. U bent zelf dus ook nooit naar school gegaan. Wat doen uw kinderen? Gaan die naar school in Nederland?
Ja die gaan naar de school bij mij om de hoek. Mijn vrouw is veel thuis om ze daarin te ondersteunen. Zij komt ook uit Afghanistan en is naar Nederland gekomen in 2010. Wij zijn hier in Nederland getrouwd. Wij waren al samen in Afghanistan. Mijn moeder wilde graag dat ik met haar zou trouwen en daar ben ik tot op de dag van vandaag blij mee.

Is een verblijfsvergunning permanent geldig?
Nee zeker niet. In 2009 begon dit en dit was wel een beetje een drama. Toen ik eerst in Nederland was, werkte ik en huurde ik een huis etc. maar ik was wel officieel illegaal in Nederland. Toen ze mij voor belasting om legitimatie vroegen, gaf ik aan dat ik die niet had. Toen moest ik eerst naar het politiebureau en heb ik daar de situatie uitgelegd. Ik mocht toen naar huis en moest afwachten. Ik kreeg toen een brief dat ik een verblijfsvergunning kreeg voor een bepaalde tijd.

Omdat ik altijd ben blijven werken is mijn situatie gunstig. Ik heb nooit uitkeringen aangevraagd en dergelijke. Ze zien dat ik erg graag hier wil blijven en Nederlander wil worden.

En loopt die vergunning nu door?
Ja, die wordt verlengd en ik ben nu nog steeds bezig met inburgering. Omdat ik in het begin illegaal in Nederland was kon ik niet naar school. Ik heb dus voor de inburgering het spreek- en luistergedeelte gehaald maar lezen en schrijven nog niet. Maar mijn vrouw is wel geslaagd! Daar ben ik trots op. Zij krijgt binnenkort haar paspoort. Het kost veel geld maar ik daarom werk ik zo hard. Mijn vrouw is erg religieus en zegt dat God ons gaat helpen om mij ook te laten slagen.

Bent u religieus?
Jazeker. Ik ben een moslim, maar ik ga bijvoorbeeld nooit naar de moskee. Soms bid ik thuis maar eigenlijk ben ik niet streng religieus zoals mijn vrouw.

Helpt uw geloof u om u thuis te voelen in Nederland en voelt u zich überhaupt thuis in Nederland?
Ik woon nu bijna 20 jaar in Nederland en mag niet meer terug naar Afghanistan. Ik moet eerst een Nederlands paspoort hebben. Als ik nu ga dan pakt de Taliban mij op. En voelt de Nederlandse overheid zich ook niet verplicht om mij te helpen omdat ik geen Nederlandse burger ben. Ik voel me goed maar je begrijpt dat het moeilijk is om je eigen thuis achter te laten en opnieuw te beginnen.

Heeft u vervelende ervaringen gehad in Nederland? 
Nee zeker niet. Ik denk vooral omdat ik gelijk wilde werken dat mensen mij graag ontvingen. Mijn eerste baas zei altijd tegen klanten: ”Hij spreekt dan wel geen Nederlands, maar hij maakt kleren als geen ander.” Gelukkig heb ik nooit iets racistisch of discriminerend gedrag meegemaakt.

Heeft u nog veel familie in Afghanistan?
Ja ik heb heel erg veel familie in Afghanistan. Mijn moeder en broer zijn destijds gevlucht naar Oostenrijk. Mijn moeder is daar twee jaar geleden overleden. Mijn broer heeft daar een eigen taxibedrijf. Andere familie is nog in Afghanistan zoals neven en nichten etc. Zij hebben het daar erg moeilijk nu na de machtsovername. Gelukkig kan ik wel gemakkelijk contact met hen via telefoon tegenwoordig. Vroeger kon dat niet. Mijn jongere broertje is dus gelukkig naar Nederland gekomen drie maanden geleden. Nederlandse ambassade heeft hem geholpen het land uit te gaan. Dat komt omdat hij al een Nederlands paspoort had. Niet alleen hem maar heel veel andere en dat hebben ze heel erg goed gedaan. De hulp was ontzettend goed. Ik ben daar enorm dankbaar voor.

Wat goed. En wat zijn dan uw plannen? Wilt u uw bedrijf uitbreiden?
Nee ik moet zeggen voor nu is het goed. Ik heb veel klanten die ik blij kan maken. Ik ben blij met mijn situatie. Ik geniet van mijn werk en heb het goed. Ik heb geluk. Ik wil graag nog leren lezen en schrijven dus dat is wel een doel voor in de toekomst! Ik krijg namelijk nu wel nog veel hulp met de administratie en het lijkt me fijn om dat op een gegeven moment zelf te kunnen.

Krijgt of geeft u veel hulp aan andere Afghanen in Nederland? 
Nee erg weinig. Soms op zondag dat ik met de kinderen naar buiten ga en iemand tegenkom maar zoals ik zei. Ik ben zo druk met werk en doe dat graag. Ik heb wel vrienden en die komen soms langs op mijn werk om bij te praten terwijl ik werk. Dat vind ik gezellig. Wij hebben allemaal ons eigen verhaal en kunnen elkaar daarin steunen.

Mag ik u ontzettend bedanken voor uw tijd en u heel veel succes wensen met uw bedrijf!