Ik zoek iemand die zichzelf kent en is

KnappeKoppen heeft als doel om studenten te koppelen aan innovatieve start- en grownups. Om ook eens een kijkje te nemen in de corporate wereld mochten we Coosje Knape, corporate recruiter bij advocatenkantoor De Brauw Blackstone Westbroek interviewen. Met een beetje angst en trots liep KnappeKop Syb het marmeren walhalla van De Brauw binnen. Lees zijn Zuidasavontuur heel snel verder.

Coosje Knape, wie ben jij?
Nou ik dus! Wil je mijn hele levensverhaal? Oké daar gaan we. Ik ben Coosje Knape, een  leeftijd zegt een dame niet, maar dat kan wel opgemaakt worden uit de rest van het interview. Ik werk als corporate recruiter voor De Brauw Blackstone Westbroek. In Utrecht heb ik psychologie gestudeerd en jarenlang dacht ik dat ik als psycholoog zou gaan werken, maar na verschillende baantjes in de zorg en een bestuursfunctie tijdens mijn studententijd kwam ik er toch echt achter dat ik misschien niet heel goed in de zorg paste. Nu stond ik voor een groot dilemma; 25 jaar, afgestudeerd psycholoog, van wie de cv een duidelijke focus had op de geestelijke gezondheidszorg. Door de bomen zag ik het bos niet meer en ‘help’ werd mijn nieuwe credo. Toen ben ik simpelweg met veel met mensen gaan praten bij grote en kleine bedrijven. Hierdoor leer je jezelf echt kennen (tip!). Via via kwam ik in contact met Randstad en ik werd enthousiast over dit bedrijf. In eerste instantie werd ik afgewezen op basis van een assessment, maar via een kleine omweg werd ik uiteindelijk toch aangenomen als intercedent. De te leren les hieruit was voor mij: door kritisch naar jezelf te kijken en weten waar je capaciteiten liggen, kom je uiteindelijk tot jouw juiste plek of baan. Ik adviseer studenten dan ook altijd om in de eerste plaats zichzelf goed te leren kennen. Studenten die ik ontmoet in mijn werk hebben vaak enorm indrukwekkende cv’s en halen prachtige cijfers. Toch is dat geen garantie voor succes – ik ervaar wel eens dat studenten teveel streven naar het plaatje in hun hoofd, zoals zij denken dat ze ‘moeten zijn’.

Randstad vond ik echt een ontzettend gave organisatie. Ze zijn heel erg bezig met jou als mens bezig: waar je krachten liggen en wat je concreet kunt doen om jezelf en anderen vooruit te helpen. Bij Randstad werkte ik voor verschillende bedrijven en beroepsgroepen. Ook hier ben ik altijd bewust van mezelf gebleven. Ik ervaarde dat ik het beste uit mezelf kan halen wanneer ik met gemotiveerde mensen werk. Mede hierdoor heb ik na 2,5 jaar besloten om recruiter te worden voor één bedrijf, waardoor ik in 2013 terecht kwam bij mijn huidige werkgever: De Brauw!

Is solliciteren voor recruiter een beetje als een tandarts die naar de tandarts gaat?
Het is een beetje gek ja, dat klopt. Je kent de trucjes van het vak. Maar toch weet je nooit wat het bedrijf zoekt en hoe zij vinden dat jij overkomt. Het is maar net of jouw karakter en competenties passen in het team. Daarom bestaat er ook geen vaste formule voor een sollicitatiegesprek. Het gaat uiteindelijk om de wederzijdse klik en die kan volgens mij niet kunstmatig tot stand worden gebracht. Toen ik hier ging solliciteren had ik ook klamme handjes.

Eerst deed ik voornamelijk ‘campus recruitment’: ik organiseerde events, van kleinschalige colleges hier in onze collegezaal, tot bedrijvendagen en business courses in binnen- en buitenland. Alles om rechtenstudenten in contact te brengen met De Brauw en om hen enthousiast te maken voor het werk wat wij hier doen. Inmiddels is mijn functie veranderd, uitgebreid. Ik doe ook de werving- en selectie van de niet-legal posities binnen kantoor (HR, ICT, etc.) en alles wat daarbij komt kijken, zoals vacature opstellen, teksten schrijven, kanalen bepalen, procedure bedenken.

In de wandelgangen gaat rond dat alle recruiters, van verschillende kantoren, elkaar kennen. Is dit waar en wordt er onderling informatie over studenten uitgewisseld?
Ja we kennen elkaar natuurlijk wel. Op evenementen komen we elkaar natuurlijk vaak tegen, maar onderling zullen we nooit informatie uitwisselen over studenten. We hebben het voornamelijk over de organisatie van evenementen zoals bedrijvendiners of activiteiten op studieverenigingen. Hier praten we natuurlijk wel over, maar we zullen elkaar nooit tippen over potentieel toptalent. De Brauw en alle andere Zuidaskantoren voeren de ‘war on talent’ en zoeken de meest excellente studenten en werknemers. We gaan zorgvuldig met gevoelige informatie om. Ook zullen we nooit negatieve ervaringen de ‘As’ op gooien. Wanneer een student bij een ander kantoor stage heeft gelopen, krijgen we inzage in hun stageverslag, maar we vragen in principe nooit om referenties van andere recruiters, dat mag ook niet zonder toestemming. Wat je wel moet weten is dat de advocatuur een heel klein wereldje is. Verhalen over excessen  doen snel de rondte. Als iemand het inhoudelijk niet goed doet zullen we dat in de stagebeoordeling zetten, maar daar zullen we nooit mee naar buiten treden.

De doorloop van recruiters op de Zuidas is relatief hoog, waar ligt dat aan?
Sociaal is het een behoorlijk inspannend beroep. En daarnaast is het voor deze functie belangrijk de raakvlakken met studenten te blijven voelen. Een recruiter is het visitekaartje van een bedrijf. Als ik doordeweeks meerdere evenementen heb, en tientallen studenten te woord sta of advies geef, dan ben ik op vrijdagavond redelijk ‘uitgepraat’. Het legt veel beslag op je privéleven; ik heb veel diners en borrels en heb daardoor onregelmatige werktijden. Je moet voor deze functie een heel erg hoog energielevel hebben. Het is lastig om dat langer dan zeg, 2 of 3 jaar op hetzelfde niveau te blijven volhouden.

Hoe gaat een sollicitatie precies?
Onze procedure is erop gericht om de beste toekomstige advocaten, fiscalisten, notarissen en staf van Nederland te recruiteren. Wij zijn dus op zoek naar oprechte juridische belangstelling en een sterke motivatie om aan de top van de advocatuur te willen werken. Op papier (op een cv) zien wij dat terug aan één of meerdere Masters, graag met zeer goede cijfers, nevenactiviteiten waaruit iemands juridische interesse blijkt, en het liefst ook iets ‘bijzonders’, iets wat iemand authentiek maakt. Alleen de besten die er alles aan hebben gedaan om een mooi juridisch cv te vergaren, heten wij graag welkom bij De Brauw. Een stage is een hele serieuze stap richting een vaste baan. Je moet bij ons een assessment maken waarin je basisintelligentie wordt getoetst. Dat klinkt wellicht gek, want als advocaat moet je voornamelijk met je wetbundel aan de slag en taalvaardig zijn, maar je analytisch vermogen moet natuurlijk ook excellent zijn. Dit vermogen kunnen we testen met een van onze assessments. Daarop moet je bij de beste 30% van masterstudenten scoren.

Na het succesvol afronden van een assessment krijgen studenten 2 één-op-één gesprekken met een Partner (een Partner is een mede-eigenaar binnen een advocatenkantoor, De Brauw heeft 60 Partners), bewust niet met recruiters. Dit geldt ook voor een sollicitatie voor een studentstage. Stel: ik zit als recruiter met hen (studenten) aan een diner, en de volgende week spreek ik ze tijdens een officiële sollicitatie en vervolgens wijs ik hem/haar af, dan kijkt de student waarschijnlijk anders terug op dat eerdere recruitmentdiner. Daarnaast kan een partner ze beter testen op inhoudelijke kennis

Heb je bij ons stage gelopen en kom je daarna solliciteren dan ga je verder in de procedure en moeten er nóg twee assessments gemaakt worden. Je moet onder andere een artikel uit de Financial Times samenvatten en jouw visie daarop geven. Dit vragen we om te kijken hoe je schrijft en om te zien of je een beetje thuis bent in relevante markten. Daarnaast maak je nog een assessment op het gebied van logisch redeneren en heb je weer twee “één-op-één” gesprekken met een Partner. Kortom, voor een baan, voer je vier gesprekken en maak je drie testen.

Waar let je op tijdens een sollicitatie gesprek, zijn er bepaalde trucjes en mogen er stiltes vallen?
Vaardigheden zijn zeer belangrijk voor studenten, bijna belangrijker dan inhoudelijke kennis, omdat je meestal nog niet heel veel ervaring hebt als je uit de studiebanken komt of er nog in zit. Als jij goed je vaardigheden kan toelichten, zoals hoe jij met tegenslagen omgaat en hoe jij in de samenwerking bent, dan kunnen we een goede inschatting maken hoe jij bent als mens en of je aansluit bij het team/de functie.  Vaardigheden vormen nou eenmaal de basis om tot de gewenste inhoud te komen die je als student en starter nog niet hebt.

In een gesprek weet ik vaak in de eerste 5 minuten of het een match gaat worden. Dat heeft vooral met iemands houding te maken. Bedenk maar: je voelt als sollicitant na een gesprek meteen aan of je je verhaal hebt kunnen doen. Als je dat gevoel niet hebt, meen ik dat de uitkomst van zo’n gesprek bijna altijd slecht is.

Op mijn vragen wil ik graag een antwoord horen die ze niet rechtstreeks van het internet geplukt hebben. Onzekere studenten, of ze nu een cv opsturen of in een gesprek zitten, hebben de neiging standaard antwoorden te geven. Bijvoorbeeld bij de vraag ‘noem een paar negatieve eigenschappen van jezelf’, hoor ik vaak ‘ik ben te perfectionistisch’ of ‘ik neem te veel hooi op mijn vork’. Zulke antwoorden hoor ik liever niet en dat zeg ik dan ook meteen. Ik zoek altijd naar een authentiek antwoord waardoor ik je echt kan leren kennen. Vaak stel ik op het einde de vraag of ik een vraag nog niet gesteld hebt, waar de student zich misschien wel op voorbereid heeft. Hiermee geef ik de student ruimte om zijn of haar zegje te doen. Je moet als sollicitant goed voorbereid zijn op vervolgvragen. Het is dus leuk als je iets bereikt hebt tijdens je studententijd, maar ik wil wel graag weten hoe je dit bereikt hebt, wat de tegenslagen/uitdagingen waren en hoe je hiermee bent omgegaan. Daarom is de ‘STAR methodiek’ erg belangrijk in mijn vak. Ook vraag ik altijd waar studenten het meest trots op zijn. Er zijn natuurlijk studenten die het dan over een cijfer of over hun scriptie hebben, het sociaal wenselijke antwoord, maar het is leuker als sollicitanten dan met iets persoonlijks komen, waar je uit kan halen waar iemand zijn energie vandaan haalt. Dit zegt heel veel over de ware aard van de persoon, en daar ben ik dan ook heel benieuwd naar.

Stiltes mogen er ook zeker vallen. Een tip van mij is om dit ook ‘gewoon’ te benoemen wanneer je dit als sollicitant overkomt. Zeker als je het idee hebt dat het gesprek niet loopt of als je niet uit een vraag komt, geef dit aan. Ook als je als sollicitant bijvoorbeeld stikzenuwachtig bent, zeg het vooral (“Ik moet eerlijk zijn; ik ben best heel zenuwachtig voor dit gesprek!”) want dat helpt! Het lucht op, het is doodnormaal en je hoeft je er zeker niet voor te schamen. Soms stel ik een gekke vraag die ze niet verwachten, bijvoorbeeld of de student nog goede vakantietips heeft, of hij of zij een ‘guilty pleasure’ heeft. Daarmee breek ik bewust de spanning en kijk ik of de student een beetje zelfspot heeft. Iemand moet zich vooral op zijn/haar gemak voelen tijdens een gesprek, want dan krijg ik ‘de ware zelf’ te zien, en daar ben ik juist naar op zoek.

Nog even een stapje terug naar de papieren selectie, Cijfers, Werkervaring en Nevenactiviteiten, zijn allemaal even belangrijk?
Inderdaad. Alle drie zijn echt even belangrijk omdat het een totaalplaatje vormt van wie jij bent. Aan de andere kant, als iemand de beste cijfers heeft, maar altijd thuis heeft gewoond dan zegt dat wel veel minder. Ik ben eerder onder de indruk van iemand die verschillende dingen heeft weten te combineren: iemand die naast een studie fanatiek gesport heeft of actief was bij een studievereniging, op zichzelf heeft gewoond en dus iets minder goede cijfers heeft gehaald. Ik probeer altijd te kijken naar de persoon achter het cv, of iemand zijn eigen beslissingen heeft gemaakt. Heel veel studenten schrijven hun cv volgens het boekje of kopiëren andere studenten, maar ik heb liever iets bijzonders erop. Stel dat iemand de plaatselijke triangelvereniging heeft opgericht, dan zegt dat – in mijn ogen – iets over iemands persoonlijke drive, en diegene heeft niet zomaar de massa gevolgd. Een kandidaat met een ontwikkelde persoonlijkheid kan ook veel beter vertellen waarom hij of zij bepaalde beslissingen heeft gemaakt. Een functie bij de Rechtswinkel is leuk, maar als je het puur doet voor je CV, prik je daar zo doorheen.

Mijn tip aan studenten is dus om nooit bijzondere dingen op je cv weg te laten. Het is wel slim om je cv aan te passen op de vacature waar je op solliciteert – je hoeft heus niet al je 33 horecabaantjes erop te zetten, maar heb je iets bijzonders gedaan, zet het er vooral op! Ook moeten studenten niet te veel internethandleidingen volgen. Zeker met betrekking tot een sollicitatiebrief, schrijf daarheel duidelijk op wat men niet direct uit je cv kan halen. Beschrijf dingen heel concreet en kopieer niet klakkeloos voorbeelden van andere studenten. Een quote bovenaan je brief? Vind ik VRESELIJK.

En een foto op je CV?
Het verschilt per recruiter, ik persoonlijk vind het fijn om een gezicht bij iemand te hebben, zeker omdat ik heel veel cv’s zie, maar uiteindelijk word je toch echt beoordeeld op je inhoud. Je kunt met een foto op je cv het googelen ‘voor zijn’, maar zorg alsjeblieft voor een representatieve foto, want ik kom de gekste dingen tegen. Soms zoek ik ook op sociale media. Dit doe ik voornamelijk als eennaam bekend klinkt, maar verder dan de foto kijk ik niet. Ik wil er een gezicht bij hebben. Er zijn ook recruiters die verder kijken op sociale media. Zorg daarom altijd, voordat je gaat solliciteren, dat je je bewust bent hoe je via Google en sociale media te vinden bent.

Waar komen de meeste kandidaten vandaan?
We zorgen dat we overal zichtbaar zijn vanaf het begin van de studie. Dus in het eerste jaar moeten de studenten al bekend raken met De Brauw. In hun 2e jaar komen ze eens langs tijdens een kantoorbezoek of inhousedag, vanaf hun derde jaar komen ze hier voor een stage. Het is moeilijk om te zeggen via welk kanaal wij uiteindelijk de meest studenten treffen. Soms komen ze viaeen docent uit het niets en andere studenten staan al sinds het eerste jaar al op de stoep, hopend dat ze naar binnen mogen. Het verschilt dus heel erg, maar over het algemeen benaderen studenten ons door onze zichtbaarheid op evenementen, business courses, inhousedagen etc.

Hoe kan je tijdens evenementen opvallen en tegelijkertijd authentiek blijven?
Je moet jezelf niet forceren, wat natuurlijk heel moeilijk is want je wilt toch laten zien wat je in huis hebt. Ga niet doen alsof je iets interessant vindt als dit niet het geval is, dan val je meteen door de mand. Durf ook volwassen te zijn, je merkt dat studenten elkaar soms erg opfokken. Zeker tijdens business courses of inhousedagen kennen studenten elkaar niet, maar zie ik sommigen geforceerd hun best doen om zichzelf te profileren. Bij ons wordt het echt niet gewaardeerd wanneer je laat zien hoeveel je wel niet kunt drinken en op tijd naar bed of naar huis gaan is hier echt geen schande. Je moet je vooral niet te veel willen profileren. Ik heb liever dat een student zegt tijdens een event ‘joh ik ga naar huis want ik moet vanavond nog het verjaardagsliedje van mijn moeder voorbereiden’. Oprechtheid kan ik waarderen. Weer komt het er op neer dat ik op zoek ben naar iemand die zichzelf durft te zijn.

Afsluitend, een vraag die wij altijd stellen: eerst werkervaring opdoen (bij een corporate) of meteen je ‘entrepreneurial dream’ volgen?
Voor de meeste mensen is eerst opdoen van ervaring wel verstandig, denk ik. Het is heel belangrijk om het reilen en zeilen van een organisatie te kennen. Net zoals bij een studentenvereniging moet je leren hoe je onderaan zult moeten beginnen. Op deze manier kom je met hiërarchie, structuur en procesvoering in aanraking wat heel leerzaam en nuttig is voor de meeste mensen die daarna zelf iets willen beginnen. Aan de andere kant, mocht je een goed idee hebben dan zou ik dat zeker doen, maar over het algemeen raad ik het toch aan om eerst bij een bedrijf te beginnen, om een goede basis te hebben.